مقایسه تاثیر روشهای درمانی مشاوره شناختی رفتاری و مشاوره خانواده مبتنی بر دلبستگی در بهبود علائم افسردگی در نوجوانان دختر افسرده

فهرست مطالب  

• بیان مساله اساسی تحقیق
• اهمیت و ضرورت تحقیق
• مرور ادبیات و سوابق مربوطه
• اهداف مشخص تحقیق
• سوالات تحقیق
• فرضیه های تحقیق
• روش شناسی تحقیق
• شرح کامل روش (میدانی، کتابخانه‏ ای) و ابزار
• جامعه آماری، روش نمونه‏ گیری و حجم نمونه
• روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ‏ها
• منابع و مراجع

بخشی از اهمیت و ضرورت تحقیق

نوجوانی یکی از مراحل مهم زندگی و دوره گذار از کودکی به بزرگسالی است .  افسردگی در دوره نوجوانی یکی از مشکلات جدی سلامت روان است که علاوه بر پیامدهای فردی، با پیامدهای اجتماعی نامطلوب مختلفی (یعنی سوء مصرف الکل و مواد مخدر، رفتار بزهکارانه، ترک تحصیل) مرتبط است  (Hoseini  و همکاران، 2022؛ Esmaeelzadeh و همکاران، 2018).

آمارها نشان می‌دهد حدود ۶ درصد از نوجوانان در هر زمان معیارهای اختلال افسردگی اساس  را دارا هستند.  ابتلا به افسردگی در نوجوانی، خطر تکرار دوره‌های افسردگی در بزرگسالی و حتی رفتارهای خودکشی را به‌طور معناداری افزایش می‌دهد؛ بنابراین، پرداختن به این اختلال از اولویت‌های مهم بهداشت روانی در سطح ملی و جهانی است (Waraan و همکاران، 2021).

افسردگی به دلیل شیوع بالا، عود و توانایی ایجاد اختلال قابل توجه، اولین اولویت سلامت روان در بین نوجوانان شناخته شده است و تداوم آن ممکن است منجر به مشکلات روانی مختلفی مانند مشارکت در رفتارهای پرخطر شود (Hoseini  و همکاران، 2022).

در میان نوجوانان، دختران به دلیل عوامل زیستی و روانی در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به افسردگی قرار دارند و این موضوع اهمیت توجه ویژه به مداخلات درمانی اثربخش را دوچندان می‌کند (Bender و همکاران، 2015). درمان دارویی این اختلال با چالش‌هایی مانند عدم کارایی در مراحل اولیه تجویز، عدم پاسخ‌دهی به دارو، وابستگی به دارو، نیاز به افزایش دوز و عوارض جانبی طولانی‌مدت همراه بوده است. بنابراین، کاربرد روش‌های درمانی دیگر و غیردارویی برای بهبود افسردگی ضروری به نظر می‌رسد.

روان‌درمانی شناختی رفتاری (CBT) یکی از مؤثرترین رویکردهای درمانی برای کاهش علائم افسردگی و اضطراب شناخته شده است (Fordham و همکاران، 2021؛ Walter و همکاران، 2020). این رویکرد بر تعامل میان افکار، احساسات و رفتارها تأکید دارد و سعی می‌کند با تغییر شناخت‌ها و رفتارهای ناسازگار، نشانه‌های افسردگی را کاهش دهد (Creed، 2011).  این روش بر روی تعاملات میان ‌افکار، احساسات و رفتارها تمرکز دارد و به بیماران افسرده کمک می‌کند تا راهبردهای رفتاری انطباقی را بیاموزند و باورهای دقیق‌تر و مفیدتری برای کاهش علائم افسردگی و بهبود نتایج عملکردی ایجاد کنند (O’Leary و همکاران، 2015)

مشکل این است که، بخش قابل توجهی از نوجوانان پس از درمان، همچنان دچار علائم افسردگی بوده یا به سرعت دچار عود علائم می‌شوند. از این رو، بهبود و ارتقاء اثربخشی درمان‌های موجود از طریق افزودن عوامل مؤثر مکمل، یک ضرورت علمی و عملی به شمار می‌رود.

خانواده به‌ویژه در دوران حساس نوجوانی، نقش مهمی در شکل‌گیری، تداوم و درمان اختلالات روانی ایفا می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که سبک دلبستگی ناایمن و مشکلات در روابط والد-نوجوان نقش مهمی در حفظ و تشدید علائم افسردگی دارد (Schleider و همکاران، 2015). دلبستگی ایمن، زمینه‌ساز تنظیم بهتر هیجانات و کاهش اضطراب و افسردگی در نوجوانان است، در حالی که دلبستگی ناایمن می‌تواند منجر به کاهش ابراز هیجان و افزایش اجتناب هیجانی شود (  Owens و همکاران، 2018). سبک‌های فرزندپروری، تعارض والد-فرزند، وجود مشکلات روانی در والدین و اختلال در عملکرد خانوادگی از عوامل خطر افسردگی در نوجوانان هستند (Waraan و همکاران، 2021) .  Diamond    و همکاران (2016) نشان دادند که درمان مبتنی بر دلبستگی خانواده با هدف ترمیم روابط والد-نوجوان و بهبود حمایت عاطفی، می‌تواند ظرفیت نوجوانان را برای مقابله با استرس افزایش دهد و بهبودی در علائم افسردگی ایجاد کند.  بنابراین، توجه به نقش خانواده و مشارکت دادن آن در فرآیند درمان، می‌تواند زمینه‌ای مؤثر برای افزایش اثربخشی مداخلات روان‌درمانی به ویژه CBT فراهم آورد.