آیا میدانستید که بیش از ۱.۵ میلیارد نفر در سراسر جهان به زبان انگلیسی صحبت میکنند، اما کمتر از ۴۰۰ میلیون نفر از آنها انگلیسیزبان بومی هستند؟ این آمار شگفتانگیز نشان میدهد که انگلیسی زبان ارتباطات جهانی است. اما در قلب این زبان، دو غول بزرگ ایستادهاند: لهجه بریتیش و امریکن. برای یک زبانآموز سطح متوسط، درک تفاوت لهجه بریتیش و امریکن فقط یک موضوع جالب نیست، بلکه یک ضرورت برای برقراری ارتباط موثر و جلوگیری از سوءتفاهمهای رایج است.
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که در حال تماشای یک فیلم هالیوودی، کلمهای را با تلفظی متفاوت از آنچه در کلاس زبان یاد گرفتهاید، بشنوید. یا شاید در مکالمه با یک فرد بریتانیایی، از کلمهای استفاده کردهاید که برای او کاملاً ناآشنا بوده است. اینها تجربیات مشترک بسیاری از زبانآموزان است و ریشه در تفاوت های لهجه بریتیش و امریکن دارد.
بزرگترین تفاوت های لهجه بریتیش و امریکن در تلفظ (Pronunciation)
بسیاری از زبانآموزان در مسیر پاسخ به سوال «چجوری اسپیکینگ قوی کنم؟» تصور میکنند که فقط یادگیری گرامرهای زبان انگلیسی کافیست. اما این تنها نیمی از راه است. در واقع، بزرگترین تفاوت های لهجه بریتیش و امریکن در تلفظ (Pronunciation) خود را نشان میدهد. تلفظ، بارزترین و شاید چالشبرانگیزترین تفاوت برای زبانآموزان است و درک آن، کلید فهمیدن و فهمانده شدن است.
یکی از روشهای مؤثر برای این کار که در بلاگ موسسه زبان حافظ نیز به آن اشاره شده است،
استفاده از Tongue Twisters (زبانپیچها) است. اینها تمرینهای چالشی هستند که در آنها باید یک سری کلمات انگلیسی را پشت سر هم بخوانید؛ کلماتی که از قضا، بیانشان بسیار سخت است. به طور مثال سعی کنید پاراگراف زیر را همین الان با صدای بلند بخوانید:
Betty Botter bought some butter, but she said this butter’s bitter. If I put it in my batter, it will make my batter bitter. But a bit of better butter will make my batter better. So ’twas better Betty Botter bought a bit of better butter.
اگر خواندن نمونه بالا برای شما هم دشوار بود، پس لازم است به صورت روزانه تعدادی Tongue Twisters تمرین کنید. مطالعات در سالهای اخیر نشان میدهند که زبانپیچها باعث میشوند شما به تک تک صداها دقت کنید و همین به ارتقا گفتار انگلیسی و بهبود تلفظ شما کمک خواهد کرد.
۱. صدای “R” جادویی: روتیک (Rhotic) در برابر غیر روتیک (Non-rhotic)
این مهمترین تفاوت آوایی است.
- لهجه امریکن (روتیک): حرف ‘r’ همیشه و در همه جای کلمه تلفظ میشود. مانند car /kɑːr/، hard /hɑːrd/، teacher /ˈtiː.tʃɚ/.
- لهجه بریتیش (غیر روتیک): حرف ‘r’ فقط زمانی تلفظ میشود که قبل از یک حرف صدادار بیاید. در انتهای کلمه یا قبل از یک حرف بیصدا، تلفظ نمیشود و مصوت قبل از خود را طولانیتر میکند. مانند car /kɑː/، hard /hɑːd/، teacher /ˈtiː.tʃə/.
مثال عملی: جمله “The teacher parked her car hard” را در نظر بگیرید.
- تلفظ امریکن: The teacher parked her car hard. (همه ‘r’ها شنیده میشوند)
- تلفظ بریتیش: The teacha pahked ha cah hahd. (تقریباً هیچکدام از ‘r’ها شنیده نمیشوند)
۲. ماجرای حرف “T”: از T-glottalization تا T-flapping
نحوه تلفظ حرف ‘t’ در وسط کلمات نیز یک تفاوت لهجه بریتیش و امریکن است.
- لهجه امریکن (T-flapping): وقتی ‘t’ بین دو حرف صدادار قرار میگیرد، صدایی شبیه به ‘d’ نرم فارسی پیدا میکند. این پدیده را “Flap T” مینامند. مانند water (شبیه به وادِر)، better (شبیه به بِدِر)، city (شبیه به سیدی).
- لهجه بریتیش (T-glottalization): در برخی لهجههای بریتیش (مخصوصا کاکنی)، حرف ‘t’ در وسط یا انتهای کلمه ممکن است به صورت یک توقف کوتاه در گلو (Glottal Stop) تلفظ شود و تقریباً حذف گردد. مانند water (وو-اَه / wa’er) یا butter (با-اَه / bu’er). در لهجه استاندارد (RP)، ‘t’ واضح تلفظ میشود.
۳. تفاوت در مصوتها (Vowels)
تفاوتهای ظریف اما مهمی در تلفظ حروف صدادار وجود دارد.
- صدای /æ/ و /ɑː/: کلماتی مانند can’t، dance، bath.
- امریکن: با صدای /æ/ تلفظ میشوند (مثل صدای “اَ” در کلمه “دَست”).
- بریتیش: با صدای /ɑː/ تلفظ میشوند (مثل صدای “آ” کشیده در کلمه “باد”).
- صدای /ɒ/ و /ɑː/: کلماتی مانند hot، stop، box.
- بریتیش: با دهانی گردتر و صدایی شبیه “آ” کوتاه /ɒ/ تلفظ میشود.
- امریکن: با دهانی بازتر و صدایی شبیه “آ” /ɑː/ تلفظ میشود.
واژگان متفاوت: یک شیء، دو نام! (Vocabulary Differences)
یکی از جذابترین تفاوت های لهجه بریتیش و امریکن در واژگان روزمره است. استفاده از کلمه اشتباه ممکن است باعث سردرگمی یا حتی موقعیتهای خندهدار شود. تفاوتهای واژگانی بین انگلیسی بریتیش و امریکن، منشأ بسیاری از سوءتفاهمها برای زبانآموزان است. برای مثال، یک اشتباه کلاسیک، استفاده از واژه امریکن “restroom” در لندن است که معمولاً با سردرگمی شنونده بریتانیایی همراه میشود، زیرا در این کشور از “loo” یا “toilet” استفاده میکنند. آموزش همین نکات ظریف و کاربردی که اغلب در کتابهای درسی یافت نمیشوند، بخش مهمی از رویکرد آموزشی در موسسه حافظ است تا زبانآموزان بتوانند با اعتماد به نفس در هر دو محیط ارتباط برقرار کنند.
در جدول زیر، برخی از مهمترین تفاوتهای واژگانی را مشاهده میکنید:
| کاربرد | American English | British English | ترجمه فارسی |
|---|---|---|---|
| 🔹 حمل و نقل | |||
| مترو | Subway | Underground / Tube | مترو |
| کامیون | Truck | Lorry | کامیون |
| بنزین | Gas / Gasoline | Petrol | بنزین |
| صندوق عقب ماشین | Trunk | Boot | صندوق عقب |
| اتوبان | Freeway / Highway | Motorway | اتوبان |
| 🔹 ساختمان | |||
| آپارتمان | Apartment | Flat | آپارتمان |
| آسانسور | Elevator | Lift | آسانسور |
| طبقه همکف | First Floor | Ground Floor | طبقه همکف |
| طبقه اول | Second Floor | First Floor | طبقه اول |
| 🔹 پوشاک | |||
| شلوار | Pants | Trousers | شلوار |
| لباس زیر | Underwear | Pants | لباس زیر |
| کفش کتانی | Sneakers | Trainers | کفش ورزشی / کتانی |
| پلیور | Sweater | Jumper / Pullover | پلیور |
| 🔹 غذا | |||
| بیسکویت / کلوچه | Cookie | Biscuit | بیسکویت / کلوچه |
| سیبزمینی سرخکرده | Fries / French Fries | Chips | سیبزمینی سرخکرده |
| چیپس | Chips | Crisps | چیپس |
| آبنبات / شیرینی | Candy | Sweets | آبنبات / شیرینی |
| بادمجان | Eggplant | Aubergine | بادمجان |
| 🔹 متفرقه | |||
| تعطیلات | Vacation | Holiday | تعطیلات |
| فیلم | Movie | Film | فیلم |
| زباله | Garbage / Trash | Rubbish | زباله |
| فوتبال | Soccer | Football | فوتبال |
املای کلمات (Spelling): تفاوتهای کوچک، تأثیرات بزرگ
تفاوتهای املایی، که عمدتاً حاصل تلاشهای نوآ وبستر (Noah Webster) برای سادهسازی و استانداردسازی املای آمریکایی در قرن نوزدهم است، یکی دیگر از نشانههای تفاوت لهجه بریتیش و امریکن به شمار میرود.
- -or در برابر -our:
- امریکن: color, labor, honor
- بریتیش: colour, labour, honour
- -er در برابر -re:
- امریکن: center, theater, meter
- بریتیش: centre, theatre, metre
- -ize در برابر -ise:
- امریکن: organize, realize, recognize
- بریتیش: organise, realise, recognise (هرچند املای -ize نیز تحت تاثیر آکسفورد رایج است)
- -ense در برابر -ence:
- امریکن: license, defense
- بریتیش: licence (اسم), defense
- یک l در برابر دو l: در کلماتی که به l ختم میشوند، هنگام اضافه کردن پسوند، بریتیشها ‘l’ را تکرار میکنند.
- امریکن: traveled, counseling
- بریتیش: travelled, counselling
تفاوتهای گرامری بریتیش و امریکن
اگرچه گرامر این دو لهجه تا ۹۹٪ یکسان است، تفاوتهای ظریفی وجود دارد که دانستن آنها به طبیعیتر شدن کلام شما کمک میکند.
- حال کامل (Present Perfect): بریتانیاییها تمایل بیشتری به استفاده از حال کامل برای بیان کارهایی دارند که در گذشته نزدیک رخ داده و اثرش باقی است. آمریکاییها در همان موقعیت، اغلب از گذشته ساده استفاده میکنند.
- بریتیش: I’ve just eaten. / Have you done your homework yet?
- امریکن: I just ate. / Did you do your homework yet?
- فعل Get: شکل سوم فعل get نیز متفاوت است.
- بریتیش: get – got – got
- امریکن: get – got – gotten
- حروف اضافه (Prepositions):
- بریتیش: at the weekend
- امریکن: on the weekend
- بریتیش: different from/to
- امریکن: different from/than
کدام لهجه برای یادگیری بهتر است؟ (نظر متخصصان)
این سوالی است که ذهن هر زبانآموزی را به خود مشغول میکند. پاسخ کوتاه این است: هیچکدام برتر نیست. هر دو کاملاً صحیح و معتبر هستند. انتخاب شما باید بر اساس اهداف شخصیتان باشد.
پیتر تروگیل (Peter Trudgill)، جامعهشناس زبان، معتقد است که “استاندارد بودن یک لهجه به خود زبان مربوط نیست، بلکه به جامعهای که از آن استفاده میکند، مربوط است.” این یعنی اعتبار یک لهجه از قدرت اقتصادی و فرهنگی گویشوران آن ناشی میشود.
- لهجه امریکن را انتخاب کنید اگر: قصد تحصیل یا کار در آمریکا را دارید، به فیلمها و موسیقی پاپ آمریکایی علاقهمندید، یا در حوزهای فعالیت میکنید که تحت تاثیر فرهنگ آمریکاست.
- لهجه بریتیش را انتخاب کنید اگر: به فرهنگ بریتانیا علاقهمندید، قصد سفر یا زندگی در بریتانیا یا کشورهای مشترکالمنافع (مثل استرالیا و نیوزیلند) را دارید، یا در زمینههای آکادمیک و علمی سنتی فعالیت میکنید.
مهمترین نکته ثبات است. سعی کنید یک لهجه را به عنوان پایه انتخاب کنید و در آن ثابت قدم باشید تا از ایجاد یک لهجه ترکیبی و نامفهوم جلوگیری کنید.
سوالات متداول درباره تفاوت لهجه بریتیش و امریکن
۱. آیا مردم بریتانیا و آمریکا به راحتی متوجه صحبتهای یکدیگر میشوند؟
بله، کاملاً. با وجود تمام تفاوتها، آنها ۹۹٪ زبان مشترک دارند و به راحتی با هم ارتباط برقرار میکنند. مشکلات ارتباطی معمولاً محدود به کلمات خاص یا اصطلاحات عامیانه است.
۲. آیا در آزمونهای بینالمللی مثل آیلتس یا تافل، لهجه من در نمرهام تاثیر دارد؟
خیر. در آزمونهای استاندارد، هر دو لهجه (و حتی لهجههای دیگر مانند استرالیایی) پذیرفته شده هستند. مهم این است که تلفظ شما واضح، قابل فهم و با ثبات باشد.
۳. آیا واقعاً چیزی به نام “لهجه بریتیش” یا “لهجه امریکن” وجود دارد؟ این عناوین در واقع برچسبهای کلی هستند. در خود بریتانیا و آمریکا دهها لهجه منطقهای مختلف (مانند اسکاتلندی، لیورپولی، تگزاسی، بوستونی) وجود دارد. آنچه ما معمولاً به عنوان لهجه استاندارد میشناسیم، در بریتانیا Received Pronunciation (RP) و در آمریکا General American (GenAm) نام دارد.
جمعبندی و نتیجهگیری
درک تفاوت لهجه بریتیش و امریکن یک مهارت ارزشمند برای هر زبانآموز جدی است. این تفاوتها که ریشه در تاریخ دارند، در چهار حوزه اصلی خود را نشان میدهند:
- تلفظ: تفاوت در تلفظ ‘r’، ‘t’ و حروف صدادار.
- واژگان: استفاده از کلمات متفاوت برای مفاهیم یکسان.
- املا: تفاوتهای جزئی اما رایج در نوشتار.
- گرامر: تفاوتهای ظریف در کاربرد زمانها و حروف اضافه.
هیچکدام از این لهجهها بر دیگری برتری ندارد و انتخاب بین آنها کاملاً به اهداف و علایق شما بستگی دارد. مهمترین اصل، انتخاب یک مسیر و حفظ ثبات در آن است. با آگاهی از این تفاوتها، نه تنها درک شما از فیلمها، موسیقی و مکالمات عمیقتر میشود، بلکه با اعتماد به نفس بیشتری میتوانید با افراد از سراسر جهان ارتباط برقرار کنید.



